تحول هنری در کودکان

ترجمه و تدوین: مرضیه طلائی، دپارتمان آموزش هنر نگره، فروردین ۱۴۰۳

کودکان چگونه در هنر رشد می کنند و یاد می گیرند؟

 کودکان چگونه در مسیر هنری رشد می کنند، پرسش مهمی است که پاسخ به آن می تواند مسیربرنامه ریزی درسی هنر برای کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد. سالیان درازی است که بزرگسالان مجذوب طراحی ها، نقاشی ها و دیگر هنرهای کودکان شده‌اند. روانشناسان، مربیان هنر، والدین و دیگران هنر کودکان را از چندین جنبه مناسب مورد مطالعه قرار داده اند. آن ها متوجه شدند که تجزیه و تحلیل هنر کودکان ابزاری برای بررسی ذهن و قلب آنها، فهمیدن آنکه به چه چیزی علاقمند هستند، چه چیزی می دانند و چگونه فکر می کنند می تواند در نظر گرفته شود. از همین رو هنر کودکان به عنوان شیوه ای از بیان، زندگی عاطفی یا رشد شخصیتی آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. برخی از پژوهشگران تغییرات ظاهری در روش طراحی و نقاشی کودکان در طی افزایش سن شان را مبنایی برای نظریه های رشد و تحول ذهنی قرار داده اند. اخیرا، محققان روش‌هایی که کودکان در می یابند هنر چیست، چگونه ساخته می‌شود و چگونه قضاوت و ارزش گذاری می‌شود را مورد مطالعه قرار داده اند. این نوشتار مقدمه ای برای پرونده رشد و تحول هنری و تاثیر جنبه های عاطفی، رشدی و شناختی هنر کودکان است.

تغییرات فرمی و محتوایی در روش طراحی و نقاشی کودکان

تغییرات فرمی و محتوایی در روش طراحی و نقاشی کودکان در طی افزایش سن شان مبنایی برای نظریه های رشد و تحول هنری  کودکان قرار گرفته  است.  کودکان خردسال، حتی قبل از سن ۲ سالگی، از روند ایجاد خط و خطوط با هر وسیله ای که در دسترس شان است لذت می برند. با تجربه حس جنبشی (kinesthetic) حرکات موزون، به همراه نتایج قابل مشاهده، انگیزه کودکان برای طراحی و نقاشی تقویت می شود. با بزرگتر شدن و رشد مهارت های شناختی، اجتماعی و روانی-حرکتی، کودکان می توانند ایده ها و احساسات شان را در آثار هنری خود بیان کنند. همانطور که کودکان سیستم های علامت گذاری فردی خود را ایجاد می کنند، هنر آنها می تواند به یک زبان شخصی تبدیل شود، اگرچه ممکن است دیگران بسیاری از آنچه که آنها برای ارتباط ارائه می کنند را درک نکنند. در واقع، از آنجایی که کودکان ۲، ۳ و ۴ ساله نگران و دلواپس شیء هنری که تولید می کنند نیستند، بر خلاف انتظار بزرگسالان از هنر، اغلب مستقیما یک ایده ترسیمی (گرافیکی) را به همراه تصویری که ممکن است به نوبه خود ایده دوم یا سوم را بیان کند، طراحی و نقاشی می  کنند. محققانی که در طول این فرآیند کودکان را مشاهده کرده و به آنها گوش داده‌اند، متوجه انعطاف پذیری آنها در حرکت از یک ایده یا مضمون به ایده و مضمونی دیگر شدند، و اینکه کودکان اغلب هنگام طراحی، نقاشی یا کار با خاک رس، با خود صحبت می‌کنند یا آواز می‌خوانند.

«در درون آنچه از نظر بسیاری از بزرگسالان خط خطی یا توده ای رنگ‌ است، لایه هایی از افکار و احساسات کودک نهفته باشد»

از چه زمانی آثار هنری کودکان قابل تشخیص و تفسیر می شود؟

همانطور که کودکان بزرگتر می شوند و به سنین پیش دبستانی و مهدکودک می رسند، اغلب آثار هنری شان راحت تر قابل تشخیص و تفسیر می گردد، خصوصا هنگامیکه مهارت های کلامی آنها افزایش می یابد و می‌توانند تصاویر، علایق و منظور خود را توضیح دهند. رشد توانایی‌های کودکان برای خلق نمادهایی که افراد، حیوانات و اشیاء را نشان می دهد، دامنه آنچه را که می توانند انتقال دهند گسترش می دهد و احتمال اینکه بزرگسالان آگاه و دانا بتوانند معنای هنر آنها را تفسیر کنند را افزایش می دهد.

 قبل از کسب تجربه های رسمی در مدرسه، کودکان وقایع زندگی خود را که از نظر عاطفی برایشان مهم است بازگو کرده و کاوش می کنند و اغلب روابط با والدین، خواهر و برادر، حیوانات خانگی، یا حتی شخصیت‌های خیالی را در طراحی ها، نقاشی ها، با گل رس و سایر ابزارها به تصویر می کشند. کودکان بارها می توانند دنیای تخیل، خیال و واقعیت را در ساخته های هنری خود ادغام کنند. هنگامیکه کودکان اعضای خانواده را مشغول انجام فعالیتهای روزمره می‌کشند، هنگامیکه حیوانات، خانه ها، ماشینها یا هواپیماها را می‌کشند و هنگامیکه به ترسها یا آرزوهای شخصی خود می پردازند، می توان درک آنها از نحوه عملکرد بخشهایی از دنیای واقعی را مشاهده کرد.