لوکاس ساماراس؛ از جعبه‌های هویتی تا خودنگاره‌های فراواقعی

نوشته، زینب حیدری، دپارتمان هنر نگره، آبان ۱۴۰۳

با ورود به دنیای هنری لوکاس ساماراس، هنرمند یونانی-آمریکایی، با فضایی غوطه‌ور در آیینه‌ها، تصاویر دگرگون‌شده و لحظاتی از تنهایی مواجه می‌شوید که روایتگر جستجوی بی‌پایان او از خویشتن است. از مجموعه‌های مشهور عکس‌های دستکاری‌شده‌اش تا اتاق‌های آینه‌ای که مخاطب را در خود فرو می‌برد، ساماراس به ما نشان می‌دهد که چگونه هنر می‌تواند بازتابی از درونی‌ترین لایه‌های وجود باشد. در این نوشتار کوتاه به بررسی زندگی، آثار و ویژگی‌های منحصربه‌فرد هنری او می‌پردازیم.

دوران کودکی لوکاس ساماراس

لوکاس ساماراس،[i] یکی از نام‌های ماندگار در هنر معاصر و پست‌مدرن، با آثاری برجسته و مفهومی چون خودنگاره‌های دیجیتال و جعبه‌های هویتی، مرزهای هنر را به سوی افق‌های جدیدی گشوده است. او که در سال ۱۹۳۶ در کاستوریا، یک روستای کوچک در شمال یونان به دنیا آمد، زندگی پرفراز و نشیبی داشت که این تجربیات در شکل‌دهی آثار هنری او بسیار تأثیرگذار بوده است. ساماراس در سنین کودکی به همراه خانواده به آمریکا مهاجرت کرد، که همین مهاجرت و تغییرات فرهنگی عمیقی که تجربه کرد، منجر به دگرگونی‌های فکری و تأثیر بر شیوه بیان هنری او شد.

تاثیرپذیری و مسیر هنری اولیه

سفر ساماراس در عرصه هنر از دوران نوجوانی و پس از مواجهه با تجربیات جنگ جهانی دوم و تأثیرات فرهنگی مهاجرت آغاز شد. او در دانشگاه راتگرز نیوجرسی در رشته هنر تحصیل کرد و تحت آموزش آلن کاپرو، هنرمند برجسته و نوآور در هنر اتفاقی یا هپنینگ، [ii]و جورج سگال، یکی از پیشگامان پاپ‌آرت قرار گرفت. این هنرمندان ساماراس را به تجربه و جستجوی بیان‌های جدید واداشتند. به ویژه، همکاری ساماراس با کاپرو باعث شد تا او درک عمیقی از هنر اجرا و مفاهیم فراتر از ظاهر آثار پیدا کند.

نوآوری در خودنگاره‌های فراواقعی

یکی از زمینه‌هایی که ساماراس در آن به شهرت رسید، خودنگاره‌های فراواقعی اوست. خودنگاره‌های ساماراس به‌شدت با عناصر تخیل، واقعیت و ناهشیار ترکیب شده‌اند. او با استفاده از دوربین پولاروید و تکنیک‌های ویرایشی دستی، مجموعه‌های «اتوپولاروید» (Auto-Polaroids) و «دگرگونی عکس‌» (Photo-Transformation) را خلق کرد که در آن‌ها مرزهای واقعیت را شکسته و با تغییر رنگ‌ها، زوایا و نورپردازی، تصاویری از خود ارائه می‌دهد که به نوعی بازتابی از دنیای درونی و پیچیده ذهنی اوست. این آثار نشان‌دهنده دیدگاه ساماراس درباره هویت، خودشناسی و تصویر فرد از خود است.